Belediye Başkanının Özlük Ve Malî Hakları
- MİD Enstitü
- 28 Kas 2024
- 13 dakikada okunur
Mustafa Dönmez
İçişleri Bakanlığı Mahalli İd. Gn.Md.
Şube Müdürü
1. GİRİŞ
Belediye başkanı, belediye tüzel kişiliğinin başı ve yürütme organıdır. Belediye başkanı, sözlük anlamı itibariyle “belediye teşkilatını yöneten kimse” demektir. Belediye başkanı, belediyenin üst yöneticisidir. Seçimle işbaşına gelmesi hasebiyle, siyasi kimliği olan kamu görevlileridir.
Belediye başkanları, belediyelerin en büyük amiri olmak, belediye teşkilatını sevk ve idare etmek, belediyenin hak ve menfaatlerini korumak, belediye tüzel kişiliğini temsil etmek gibi birçok görev ve yetkiyle donatılmıştır.
Belediye başkanlarına, gördüğü hizmetlerin karşılığında çeşitli özlük ve mali haklar tanınmıştır. Belediye başkanının temel özlük ve sosyal hakları, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda gösterilmiştir. Ayrıca başkanların çeşitli yasalarla verilmiş özlük hakları da bulunmaktadır.
İşte bu yazıda belediye başkanlarının özlük ve sosyal haklarına çeşitli yönleriyle değinilecektir.
2. BELEDİYE BAŞKANLARININ ÖZLÜK HAKLARI
2.1. Belediye Başkanlarının Ödeneği
Belediye başkanları, hukuki statüleri itibariyle memur ya da işçi değil, kamu görevlisi (veya hizmetlisi)dir. Bu nedenle, gördükleri hizmet karşılığında aldıkları para maaş veya ücret olmayıp, ayrı özelliği olan “ödenek”tir.
5393 sayılı Yasa’nın 39 uncu maddesi, belediye başkan ödeneklerini nüfus ölçütünü baz alarak düzenlemiştir. Anılan maddeye göre, belediye başkanına beldenin nüfusuna göre belirlenen gösterge rakamının Devlet memurları için belirlenen aylık katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık brüt ödenek ödenmesi hükme bağlanmıştır.
Ancak, nüfusu 50.001'den az olan il merkezi beldelerde (Bartın, Gümüşhane gibi) bu ödeneğin hesaplanmasında (c) bendinde belirtilen gösterge rakamı (100.000) esas alınacaktır.
Belediye başkanlarının ödeneğe esas göstergeleri ve 2019 yılının birinci altı aylık dönemde alacakları ödenek miktarları aşağıda gösterilmiştir:
Tablo 1 : Belediye Başkanlarının Ödenek Miktarları
Beldenin Nüfus Grubu | Ödeme Dönemi | Gösterge | Aylık Katsayı | Ödenek (TL) |
10.000'e kadar olan beldelerde | 1.1.2019 - 30 . 6.2019 | 72.280 | 0,130597 | 9.439,55 |
1.7.2019 - 31.12.2019 | 72.280 | |||
10.001'den 50.000'e kadar olan beldelerde | 1.1.2019 - 30. 6.2019 | 82.280 | 0,130597 | 10.745,52 |
1.7.2019 - 31.12.2019 | 82.280 | |||
50.001'den 100.000'e kadar olan beldelerde | 1.1.2019 - 30. 6.2019 | 102.280 | 0,130597 | 13.357,46 |
1.7.2019 - 31.12.2019 | 102.280 | |||
100.001'den 250.000'e kadar olan beldelerde | 1.1.2019 - 30. 6.2019 | 117.280 | 0,130597 | 15.316,42 |
1.7.2019 - 31.12.2019 | 117.280 | |||
250.001'den 500.000'e kadar olan beldelerde | 1.1.2019 - 30. 6.2019 | 137.280 | 0,130597 | 17.928,36 |
1.7.2019 - 31.12.2019 | 137.280 | |||
500.001'den 1.000.000'a kadar olan beldelerde | 1.1.2019 - 30. 6.2019 | 157.280 | 0,130597 | 20.540,30 |
1.7.2019 - 31.12.2019 | 157.280 | |||
1.000.001'den 2.000.000'a kadar olan beldelerde | 1.1.2019 - 30. 6.2019 | 192.280 | 0,130597 | 25.111,19 |
1.7.2019 - 31.12.2019 | 192.280 | |||
2.000.001'den fazla olan beldelerde | 1.1.2019 - 30. 6.2019 | 232.280 | 0,130597 | 30.335,07 |
1.7.2019 - 31.12.2019 | 232.280 |
(*)2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nun “K-Cetveli, IV.Diğer Ödemeler” bölümünün (12) nolu bendine göre; 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 39 uncu maddesinde yer alan göstergelerin, 1.1.2019 - 31.12.2019 tarihleri arasındaki dönemde 2.280 rakamının eklenmesi suretiyle uygulanması öngörülmüştür.
Tabloda görüldüğü üzere, belediye başkanlarının ödeneği 1.1.2019 - 30.06.2019 tarihleri arasında en düşük 9.439,55 TL ila en yüksek 30.335,07 TL arasında değişmektedir.
Belediye başkanının görevli, izinli ve hasta bulunduğu sürelerde ödeneği kesilmez.
Belediye başkanlığı yapmış olanların, personel kanunlarına tabi bir kadroya atanmaları halinde belediye başkanlığında geçen süreleri memuriyette geçmiş sayılır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu uyarınca Devlet memurları ile bakmakla yükümlü bulundukları için uygulanan sosyal hak ve yardımlar, aynı esas ve usullere göre belediye başkanları ile bakmakla yükümlü bulundukları için de uygulanır.
Belediye başkanları ödenekleri ne zaman ödenir ?
Belediye başkanları ödeneklerinin her ayın 15’inde ödenmesi gerekir. Bu nedenle belediye başkanları ödeneklerini üç veya altı aylık ya da yıllık olarak peşin alamazlar. Konu İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü’nün 13.10.1987 tarih ve Öz. İd.(87).532/45196 sayılı Genelgesi ile ayrıca valiliklere duyurulmuştur.
2.2. Huzur Hakkı
5393 sayılı Kanun’un 32 nci maddesi, “Meclis başkan ve üyelerine, meclis toplantılarına ve ihtisas komisyonları toplantılarına katıldıkları her gün için, 39 uncu madde uyarınca belediye başkanına ödenmekte olan aylık brüt ödeneğin günlük tutarının üçte birini geçmemek üzere meclis tarafından belirlenecek miktarda huzur hakkı ödenir. Huzur hakkı ödenecek gün sayısı, 20 nci maddenin ikinci fıkrasında ve 24 üncü maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen toplantı günü sayısından fazla olamaz...” hükmünü taşımaktadır.
Söz konusu madde hükmüne göre, belediye başkanına, meclis başkanı sıfatıyla meclis toplantılarına katıldığı her gün için, kendisine ödenmekte olan brüt ödeneğin günlük tutarının 1/3’ünü geçmemek üzere meclis tarafından belirlenecek miktarda huzur hakkı ödenecektir.
Bu çerçevede huzur hakkı ödenecek gün sayısı;
20 nci maddenin üçüncü fıkrasında (belediye meclisinin bütçe görüşmesine rastlayan toplantı süresi en çok 20 gün, diğer toplantıların süresi en çok 5 gün),
24 üncü maddenin üçüncü fıkrasında (imar komisyonu en fazla on iş günü, diğer komisyonlar beş iş günü),
25 inci maddenin beşinci fıkrasında (Denetim komisyonunun, kırkbeş işgünü çalışması),
belirtilen toplantı günü sayısından fazla olmayacaktır.
2019 Yılının birinci altı aylık dönemi için memur aylık katsayı 0,130597 olarak belirlendiğinden, söz konusu madde hükmüne göre, belediye başkanlarına 1.1.2019 - 30.06.2019 tarihleri arasındaki dönemde;
72.280 x 0,130597 = 9.439,55 TL
9.439,55 ÷ 30 = 314,65 TL
314,65÷ 1/3 = 104,88 TL
meclis toplantılarına katıldıkları her gün için 104,88 TL’ye kadar huzur hakkı ödenecektir.
Bu durumda örneğin nüfusu 10 bine kadar beldelerde, 5 günlük meclis toplantısının tümüne katılan bir belde belediye başkanına 2019 yılının birinci altı aylık döneminde ödenecek brüt huzur hakkı miktarı şöyledir:
104,88 x 5 = 524,40 TL
2.3. Encümen Başkanı Olarak Alacağı Ödenek
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 36 ncı maddesi, “Belediye encümeni başkan ve üyelerine, nüfusu 10.000’e kadar olan belediyelerde 3.500, nüfusu 10.001-50.000’e kadar olan belediyelerde 4.500, 50.001-200.000’e kadar olan belediyelerde 6.000 ve 200.001’in üzerinde olan belediyelerde ise 7.500 gösterge rakamının Devlet memurları için belirlenen aylık katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık brüt ödenek verilir...” hükmünü getirmiştir.
Buna göre; belediye encümeni başkanı sıfatıyla belediye başkanlarına 1.1.2019 - 30.6.2019 tarihleri arasında nüfusu;
Beldenin Nüfusu | Gösterge | Katsayı | Brüt Ödenek |
0 - 10.000 | 3.500 | 0,130597 | 457,09 |
10.001 - 50.000 | 4.500 | 0,130597 | 587,69 |
50.001 - 200.000 | 6.000 | 0,130597 | 783,58 |
200.001'den fazla | 7.500 | 0,130597 | 979,48 |
TL tutarda aylık brüt ödenek verilecektir.
Encümenin memur üyelerine de, bu tutarların yarısı ödenecektir.
3. BELEDİYE BAŞKANLARININ HARCIRAHI
Belediye başkanları görevleri ile ilgili olarak gerek yurt içinde ve gerekse yurt dışında seyahat edebilmektedirler. Ancak, 5393 sayılı Yasa’da belediye başkanlarının harcırahlarını düzenleyen bir hüküm yer almamıştır.
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olan kamu görevlilerinin, bir görevin yerine getirilmesi amacıyla sürekli ya da geçici olarak görev yerlerinden ayrılmaları halinde yol giderleri ve yevmiyeleri 6245 sayılı Harcırah Kanunu’na göre ödenmektedir.
Yürürlükteki mevzuata göre, belediye başkanları devlet memuru olmamakla birlikte, gördükleri hizmet karşılığında ödenek alan bir tür kamu hizmetlileri olarak kabul edilmektedir. Harcırah Kanunu’nun uygulamasında kurumlarında yalnız ödenek karşılığında çalışanlar “hizmetli” grubunda sayıldığından, belediye başkanları da 6245 sayılı Harcırah Yasası hükümlerine tabidir. Bu nedenle, belediye başkanlarının belediye hizmetleriyle ilgili olarak yapacakları gerek yurt içi ve gerekse yurt dışı seyahatleri dolayısıyla kendilerine 6245 sayılı Yasa uyarınca harcırah verilir.
3.1. Belediye Başkanlarının Yurtiçi Harcırahları
6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 7 nci maddesinin 2 nci fıkrasında, “Hizmetlilerin harcırahı, almakta oldukları aylık ücret ve ödeneklerine......en yakın Devlet memuru aylık tutarı üzerinden hesaplanır. Şu kadar ki (ödenek mukabili çalışanlar hariç) bunların harcırahları hiçbir suretle 4 üncü derecedeki memurlara verilen miktarı geçemez.” denilmektedir.
Belediye başkanları kamu hizmetlisi sıfatıyla bu hükme tabidirler. Belediye başkanları Harcırah Kanunu uygulamasında nüfus ve statülerine bakılmaksızın tüm belediye başkanları en yüksek Devlet memuru gibi 51,60 TL harcırah gündeliği alacaklardır.
2019 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'na ekli (H) cetvelinde, 1.1.2019 - 31.12.2019 tarihleri arasında memur ve hizmetlilere verilecek günlük harcırah miktarları aşağıda belirtildiği gibi tespit edilmiştir:
Ek Gösterge/Kadro Dereceleri | Gündelik Miktarı (TL) |
a) Ek göstergesi 8000 ve daha yüksek kadrolarda bulunanlara(1) | 51,60 |
b) Ek göstergesi 5800 (dahil) - 8000 (hariç) olan kadrolarda bulunanlara | 48,15 |
c) Ek göstergesi 3000 (dahil) -5800 (hariç) olan kadrolarda bulunanlara | 45,20 |
d) Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlara | 39,85 |
e) Aylık/kadro derecesi 5 - 15 olanlara | 38,75 |
(1) 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre verilecek gündeliklerin hesabında bu tutar esas alınır. * 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre yatacak yer temini için ödenecek ücretlerin hesabında gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, (d) fıkrasına göre yapılacak ödemelerde ise görevlendirmenin ilk 10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, takip eden 80 günü için gündeliklerinin %50’si, müteakip 90 günü için ise müstehak oldukları gündeliklerinin %40’ı esas alınır. |
Ayrıca, Harcırah Yasası’nın 33 üncü maddesine 5335 sayılı Yasa’nın 4 üncü maddesi ile eklenen (d) fıkrasında; “... yurt içinde yatacak yer temini için ödedikleri ücreti belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak ve her defasında on gün ile sınırlı olmak üzere gündeliklerinin tamamına kadar olan kısmı ayrıca ödenir.” hükmü uyarınca, belediye başkanlarına diğer kamu görevlilerine olduğu gibi, yemek ve yatmak gideri için ödedikleri gündeliğin dışında, otellerde konaklama yapmaları ve ödedikleri konaklama giderini belgelendirilmesi durumunda, belge bedelini aşmamak ve her defasında 10 gün ile sınırlı olmak koşuluyla gündeliklerinin tamamına kadar bir tutarın ayrıca ödenmesi sağlanmıştır.
Örnek : Afyonkarahisar’ın Dinar İlçesinden bir belediye başkanı resmi bir toplantıya katılmak üzere 12 gün süreyle geçici görevle Ankara’ya gitmiş ve 12 gün boyunca günlüğü 100 TL’den bir otelde kalmış ve dönüşünde 1.200 TL’lik faturayı kurumuna ibraz etmiştir. Bu belediye başkanına ödenecek geçici görev yolluğu ne kadardır ?
Veriler :
Gündelik : 51,60 TL
Otobüs Ücreti : 50,00 TL
Taksi (Dinar) : 15,00 TL
Taksi (Ank.) : 30,00 TL
Konaklama Ücreti : 100,00 TL
Hakediş :
1. Gündelik 619,20 TL
Görev gündeliği (12 gün x 48,25) : = 619,20 TL
2. Yol gideri 190,00 TL
a) Taksi (gidiş - dönüş) : 15 x 2 = 30 TL
b) Otobüs (gidiş - dönüş) : 50 x 2 = 100 TL
c) Taksi (gidiş - dönüş) : 30 x 2 = 60 TL
3. Konaklama gideri 825,60 TL
İlk 10 gün için (51,60 x 1,5 = 77,40 x 10) = 774,00 TL
İzleyen 2 gün için (51,60 x 0,5 = 25,80 x 2) = 51,60 TL
12 günlük konaklama bedeli: 825,60 TL
Belgelendirilen konaklama bedeli
(12 gün x 100) = 1.200 TL
Konaklama bedelinin ödenmesinde,belgelendirmek ve belge bedelini aşmamak kaydıyla görevlendirmenin ilk 10 günü için gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı, takip eden 80 günü için gündeliklerinin %50’si esas alınacağından, konaklama bedeli 1.200 TL değil 825,60 TL ödenecektir.
4. Toplam yolluk tutarı 1.634,80 TL
Belediye başkanları yurt içi ve yurt dışı gezilerini uçakla da yapabilirler. Bu konuda 6245 sayılı Yasa’nın 2562 sayılı Yasa’yla değişik 6 ncı maddesine göre; harcırah, bu Yasa’da aksine hüküm bulunmadıkça gidip gelmeye en uygun ve kullanılması mutad olan yol ve taşıt araçları üzerinden verileceğine amir olduğundan, belediye başkanları gerek gördükleri zaman uçakla seyahat edebileceklerdir.
3.2. Belediye Başkanlarının Yurt Dışı Harcırahları
Yukarıda ifade ettiğimiz gibi, belediye başkanları, belediye hizmetleri ile ilgili olarak yurt içinde seyahat edebildikleri gibi, yurt dışı seyahatinde de bulunabilirler. Ancak belediye başkanlarının, belediye hizmetleriyle ilgili olarak yurt dışına gidebilmeleri için belediye meclisinden izin almaları ve İçişleri Bakanlığına iletilmek üzere ilgili valiliğe bilgi vermeleri gerekmektedir. Aksi halde, bu türlü seyahatler için harcırah almaları mümkün değildir.
Belediye başkanlarının da tabi olduğu yurt dışı geçici ya da sürekli görev yolculukları ile ikametlerde verilecek gündeliklerin miktarı, 6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 34 üncü maddesinde gösterilmiştir. Buna göre, anılan Yasa gereği verilecek yurt dışı gündeliklerinin miktarı, gidilecek ülkeye, memur ve hizmetlilerin aylık veya ücret tutarları ile görevin mahiyetine göre, mali yıl itibariyle ve Maliye Bakanlığı’nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edilmektedir.
Yurtdışı Gündeliklerine Dair Karar hükümlerine göre, yurt dışına her çıkışta seyahat ve ikamet süresinin ilk 10 günü için ödenecek gündelikler % 50 artırılmak suretiyle hesaplanır. Buna göre; geçici görevle örneğin 12 gün süre ile Almanya’ya giden bir belediye başkanının harcırahı:
1 günlük gündeliğin %50 artırımlı tutarı........... 111 x %50 = 55,5
1 günlük artırımlı yurtdışı gündelik toplamı...... 111 + 55,5 = 166,5
İlk 10 gün için............................................... 166,5 x 10 = 1.665
Geri kalan 2 günlük gündelik tutarı........................ 2 x 111 = 222
Toplam............................................................................ = 1.887 Euro’dur.
Tabloda görüldüğü üzere, belediye başkanına ödenecek 12 günlük toplam gündelik tutarı 1.887 Euro’dur.
Ayrıca, ilk on gün ile sınırlı olmak kaydıyla yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri fatura ile belgelendirilenlere, faturada gösterilen günlük yatak ücretinin yukarıdaki şekilde artırımlı olarak hesaplanan gündeliklerinin %40’ını aşması halinde, aşan kısmın %70’i ayrıca ödenir. Ancak, yatacak yer temini için ödenecek günlük ilave miktar, hesaplanan gündeliklerin %70’ini geçemez. (Hükümeti temsilen kararname ile görevlendirilenler için bu miktar %80’dir.).
Hangi araçla (uçak vs.) gidip gelmişse, onun parası da ayrıca ödenecektir.
4. BELEDİYE BAŞKANLARINA UYGULANACAK EK GÖSTERGE VE TAZMİNATLAR
4.1. Ek Gösterge
Belediye başkanlarının emeklilikleri ile ilgili bir yasa da 2898 sayılı Yasa’dır. 1.1.1984 tarihinde yürürlüğe giren bu yasayla belediye başkanlarına yeni bir imkan daha getirilmiştir. 5434 sayılı Emekli Sandığı Yasası’na 1983 yılında 2898 sayılı Yasa ile eklenen Ek 48 inci Maddesinin 18.5.1994 tarih ve 527 sayılı KHK ile değişik (b) bendinde; “Belediye başkanı olarak iştirakçilikleri devam edenlere, genel idare hizmetleri sınıfında görev yapan genel müdürler için belirlenen ek gösterge rakamını ve öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri dereceyi geçmemek üzere, emekli keseneklerine esas aylık dereceleri itibariyle mülki idare amirliği sınıfı için tespit edilen ek gösterge rakamları uygulanır. Bu fıkralara girenlerden daha önce personel kanunlarına göre aylık almış iştirakçilere uygulanacak ek göstergeler, önceki görevleri için tespit edilmiş ek göstergelerden aşağı olamaz.” hükmü mevcuttur.
Devlet memurları için derecelere göre uygulanacak ek göstergeler, en son 18.5.1994 tarih ve 527 sayılı KHK’nin 3 üncü maddesi ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 43 üncü maddesine eklenen I sayılı Cetvelde gösterilmiştir. Bu Cetvele göre, mülki idare amirliği sınıfı için 1.1.1995 tarihinden itibaren uygulanmakta olan ek göstergeler (dolayısıyla belediye başkanlarını da kapsayacak ek göstergeler) aşağıya çıkarılmıştır.
Unvanı | Derece | Ek gösterge |
a) Müsteşar, Vali | 1 | 7600 |
d)Kadroları bu sınıfa dahil olup da; yukarıda sayılanlar dışında kalanlar (1 inci derecenin kademelerinden aylık alanlar için Genel İdare Hizmetleri Sınıfında aynı görev unvanları için belirlenen ek gösterge rakamlarından düşük olmamak üzere) | 1/4 | 4800 |
1 | 4000 | |
2 | 3600 | |
3 | 3000 | |
4 | 2300 | |
5 | 2200 | |
6 | 1600 | |
7 | 1500 | |
8 | 1300 | |
9 | 1150 |
Bu ek göstergelerle, belediye başkanlarının emekli olması halinde daha yüksek emekli maaşı alması sağlanmıştır.
Emekli Sandığı’na tabi olan belediye başkanlarından emekli aidatı kesilirken bu rakamların da göz önünde bulundurulması gerekir. Emeklilik derecesi 10 - 15 inci dereceli olanlar için ek gösterge yoktur.
4.2. Makam Tazminatı, Temsil veya Görev Tazminatı
5393 sayılı Yasa’nın 85 inci maddesinin ikinci fıkrası ile 5434 sayılı Yasa’nın Ek 68 inci maddesinin dördüncü fıkrası değiştirilerek, belediye başkanlarına yeni bir mali olanak daha yaratılmıştır.
Buna göre; “Sandıkça emekli aylığı bağlanan büyükşehir belediye başkanlarına 7000, il belediye başkanlarına 6000, ilçe ve ilk kademe belediye başkanlarına 3000, diğer belediye başkanlarına 1500 gösterge rakamı üzerinden, bu maddede belirtilen usul ve esaslar dahilinde makam tazminatı, buna bağlı olarak temsil veya görev tazminatı ödenir. Bu tazminatlar ilgililere ödendikçe iki ay içinde faturası karşılığında Hazineden tahsil olunur. Birinci fıkrada öngörülen iki yıllık sürenin hesabında iştirâkçi olup olmadıklarına bakılmaksızın belediye başkanı olarak geçen sürelerin tamamı dikkate alınır.”
Bu madde hükmü ile; Emekli Sandığınca emekli aylığı bağlanan; belediye başkanlarına ödenecek makam tazminatı ve buna bağlı olarak temsil/görev tazminat gösterge rakamları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:
Tablo 2 : Belediye Başkanları Tazminat Göstergeleri
Belediye Başkanları | Makam Tazminatı | Temsil Tazminatı | Görev Tazminatı |
Büyükşehir belediye başkanı | 7.000 | 17.000 | - |
İl belediye başkanı | 6.000 | - | 15.000 |
İlçe belediye başkanı | 3.000 | - | 9.000 |
Diğer belediye başkanı | 1.500 | - | 7.500 |
Söz konusu Yasa hükmüne göre; emekli belediye başkanlarına yukarıdaki gösterge rakamlarının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutarda tazminat ödenecektir.
Ayrıca, 5510 sayılı Kanun’un Geçici 4 üncü maddesinin onuncu fıkrası gereğince, Kanunun yürürlük tarihinden önce, seçimler sonucunda belediye başkanı olarak görev yapmış olup, sosyal güvenlik kanunlarına göre emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta olanlar ile daha sonra emekli olacaklardan 5434 sayılı Kanunun mülga 39 uncu maddesindeki şartları yerine getirenlere, yine 5434 sayılı Kanunun mülga ek 68 inci maddesinde belirtilen şartlar da dikkate alınarak, emsali belediye başkanının almakta olduğu makam tazminatı ve buna bağlı olarak temsil veya görev tazminatı tutarının almakta oldukları emeklilik veya yaşlılık aylıklarına ilâve edilmek suretiyle ödeneceği öngörülmüştür.
Bu düzenleme ile, bu haktan Emekli Sandığı’ndan emekli olan belediye başkanlarıyla aynı koşulları taşıyan SSK ve Bağ-Kur emeklisi belediye başkanlarının da yararlandırılması olanağı getirilmiştir.
Ancak, söz konusu tazminatların ödenmesi için;
2008/Ekim tarihinden önce belediye başkanı olarak görev yapmış olmaları veya halen bu görevi yapıyor olmaları, bu görevlerine seçimle gelmeleri ve bu görevlerini en az iki yıl sürdürmeleri,
Kadın ise 58, Erkek ise 60 yaş ve 9000 gün veya kadın ve erkek için 61 yaş ve 5400 gün şartlarını yerine getirmeleri,
gerekmektedir.
Görüldüğü üzere, 1.1.2008 tarihinden önce belediye başkanlığı görevinde bulunanlara da bu tazminatlardan yararlanma olanağı sağlanmıştır. Buna göre, Ekim 2008’den önce belediye başkanlığı görevinde bulunan kişiler, kamu görevleriyle birlikte veya tek başına bu görevlerde en az iki yıl bulunmaları ve aşağıda belirtilen hizmet süresi ve yaşa sahip olmaları durumunda tazminat hakkından yararlanacaklardır.
Tablo 3 : Belediye Başkanları Tazminat Hakediş Süreleri
Belediye Başkanı | Hizmet Süresi | İş günü | Yaş (Doldurulmuş) |
Kadın | 15 yıl | 5400 | 61 |
Erkek | 15 yıl | 5400 | 61 |
Kadın | 25 yıl | 9000 | 58 |
Erkek | 25 yıl | 9000 | 60 |
Bu haktan yararlanmak isteyen emekli ve hak sahiplerinin belediye başkanlığı yaptıklarını gösterir belge ibraz etmeleri gerekmekte olup, bu kapsamda belediyesince düzenlenecek belgenin ayrıca valilikçe onaylanmasını müteakip, Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilmesi gerekmektedir.
Bu koşulları taşımayanlar ise, sigortalılık sürelerini artırarak veya yaşlarını bekleyerek, aranan koşulları sağladıkları tarihten itibaren söz konusu haktan yararlanabileceklerdir.
Bu kapsamda halen emekli belediye başkanlarına 2019 yılının birinci altı aylık döneminde ödenecek makam, temsil veya görev tazminat miktarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo 4 : Belediye Başkanlarının Tazminat Tutarları
Belediye Başkanlığı | Makam Tazminatı | Makam Tazminatı Tutarı | Temsil/Görev Tazminatı | Temsil/ Görev Tazminatı Tutarı | Toplam Brüt Taz. Tutarı |
Büyükşehir Bel. Bşk. | 7.000 x 0,130597 | 914,18 | 17.000 x 0,130597 | 2.220,15 | 3.134,33 |
İl Belediye Başkanı | 6.000 x 0,130597 | 783,58 | 15.000 x 0,130597 | 1.958,96 | 2.742,54 |
İlçe Belediye Bşk. | 3.000 x 0,130597 | 391,79 | 9.000 x 0,130597 | 1.175,37 | 1.567,16 |
Belde Belediye Bşk. | 1.500 x 0,130597 | 195,90 | 7.500 x 0,130597 | 979,48 | 1.175,38 |
(*) İlk kademe belediye başkanları, 5434 sayılı Yasa’nın Ek 68 inci maddesine, 5393 sayılı Yasa’nın 85 inci maddesiyle eklenen fıkra hükmü gereğince, 01.08.2005 tarihinden itibaren ilçe belediye başkanları ile aynı düzeyde makam tazminatından yararlandırılmaktadırlar. |
Bu tazminatlar, ilgililere ödendikçe iki ay içinde faturası karşılığında Hazine’den tahsil olunur. Bu tazminata hak kazanmak için öngörülen iki yıllık sürenin hesabında iştirâkçi olup olmadıklarına bakılmaksızın belediye başkanı olarak geçen sürelerin tamamı dikkate alınır.
Bu tazminatlar, SSK ve Bağ-Kur emeklilerinden gerekli prim günü ve yaşa sahip olanlara 1 Ekim 2008’den itibaren, bu koşulları sağlamayanlara ise sağladıkları tarihten itibaren, iki yıl belediye başkanlığı yapmış olma koşulu da dikkate alınarak emsali belediye başkanları gibi emeklilik veya yaşlılık aylıklarına ilave edilerek ödenecektir.
5. SONUÇ
Belediye başkanları, gördükleri hizmet karşılığında “ödenek” almaktadırlar. Belediye başkanı ödenekleri, başkanın görevli, izinli ve hasta bulunduğu sürelerde ödeneği kesilmez.
Belediye başkan ödenekleri, beldenin nüfusuna göre belirlenen gösterge rakamının Devlet memurları için belirlenen aylık katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık brüt ödenek ödenmektedir.
Belediye başkanları, 5393 sayılı Kanun’un 32 nci maddesine göre meclis ve komisyon toplantılarına katıldıkları günler için “huzur hakkı” ve bu Kanunun 36 ncı maddesine göre de encümen toplantılarına katılması nedeniyle “encümen ödeneği” almaktadır.
Bu kapsamda, belediye başkanlarına meclis başkanı sıfatıyla meclis toplantılarına katıldığı her gün için, kendisine ödenmekte olan brüt ödeneğin günlük tutarının 1/3’ünü geçmemek üzere meclis tarafından belirlenecek miktarda huzur hakkı ödenmektedir. Yine, belediye başkanlarına beldelerin nüfusu baz alınarak aylık brüt ödenek verilmektedir.
Belediye başkanları görevleri ile ilgili olarak gerek yurt içinde ve gerekse yurt dışında seyahat edebilmektedirler. Bu durumda, kendilerine harcırah ödenmektedir. Ayrıca, belediye başkanlarının Ek Gösterge hakları ile Makam Tazminatı, Temsil veya Görev Tazminatları bulunmaktadır.
Comments