Yerel Yönetimlerde Yenilenebilir Enerji Dönüşümü: Bayburt Modelinin Başarı Hikayesi

Doğu Anadolu'nun tarihi İpek Yolu üzerinde konumlanan Bayburt'umuz, Trabzon ile Tahran arasında bir köprü vazifesi gören, köklü bir geçmişe sahip kadim şehirlerimizden biridir. Yaklaşık 80 bin nüfusuyla ülkemizin en samimi ve sıcak illerinden olan şehrimiz, Çoruh Nehri'nin bereketli vadisinde konumlanmış, etrafı dağlarla çevrili doğal bir kale görünümündedir.

Tarım ve hayvancılığın geleneksel olarak ekonomimizin belkemiğini oluşturduğu ilimizde, son yıllarda yenilenebilir enerji gibi modern yatırımlarla geleceğe emin adımlarla ilerliyoruz. Coğrafi konumumuz ve iklim özelliklerimiz, özellikle güneş enerjisi yatırımları için büyük bir potansiyel sunuyor. Dört mevsimin belirgin yaşandığı ilimizde, yıllık güneşlenme süremiz birçok ilimizdekinin üzerindedir.

Günümüzde yerel yönetimlerin sürdürülebilir enerji politikalarına katkısı, ülkemizin enerji bağımsızlığı ve çevre koruma hedefleri açısından kritik öneme sahiptir. Bayburt Belediyesi olarak 2018 yılında hayata geçirdiğimiz güneş enerjisi santrali projemiz, bu alanda Türkiye'de bir ilki gerçekleştirmenin ötesinde, küçük ölçekli belediyelerin doğru planlama ve kararlı adımlarla nasıl büyük başarılara imza atabileceğinin somut bir örneğini oluşturmaktadır.

Vizyoner Bir Yaklaşımla Başlayan Yolculuk

Göreve geldiğimiz ilk günden itibaren, Bayburt'umuzu nasıl daha yaşanabilir ve sürdürülebilir bir kent haline getirebileceğimizin arayışı içindeydik. Dünyamızın karşı karşıya olduğu iklim değişikliği tehdidi ve enerji güvenliği konuları, bizi yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmeye teşvik etti. 2016 yılında başlattığımız güneş enerjisi projesi, bu vizyonumuzun en önemli adımlarından biriydi.

Güneş enerjisi, temiz bir enerji kaynağı olarak öne çıkıyor. Projemizin en önemli özelliklerinden biri, karbondioksit gibi zararlı gazların salınımını önlemesi. Bu sayede hem hava kalitemizi iyileştiriyor hem de iklim değişikliği ile mücadelede önemli bir rol oynuyoruz. Ayrıca, santralimiz su kaynaklarımızı koruyarak ekosistemlerin sürdürülebilirliğine de katkıda bulunuyor.

75 dönümlük arazimize yerleştirdiğimiz 17.600 panel, fosil yakıtlara olan bağımlılığımızı azaltırken, yerel enerji üretimimizi artırıyor. Bu rakamlar kulağa teknik gelebilir, ancak asıl önemli olan bu panellerin her birinin şehrimizin ve gezegenimizin geleceğine yaptığı katkıdır.

Beklentileri Aşan Performans

Projemizi planlarken bölgemizin güneşlenme potansiyelini çok iyi araştırdık. Uzmanlar yıllık 1650 saat güneşlenme süresi öngörüyordu. Ancak biz bu rakamın çok üzerine çıktık. Santralimiz yılda 1780-1880 saat arasında çalışıyor. Bu başarının sırrı, işin en başında yaptığımız detaylı araştırmalarda ve teknoloji seçimindeki titizliğimizde yatıyor. Özellikle enerji verimliliği konusunda gösterdiğimiz hassasiyet, sistemlerimizin maksimum performansla çalışmasını sağlıyor.

Bugün santralimiz yaklaşık 2.250 hanenin enerji ihtiyacını karşılıyor. Bu rakamı daha anlaşılır kılmak için şöyle düşünelim: Bir mahalle düşünün, bu mahallede 2.250 ev var ve tüm bu evlerin elektrik ihtiyacı güneşten karşılanıyor. Şehrimizin toplam enerji tüketiminin %10'unu karşılayan santralimiz, yerel şebeke üzerindeki yükü önemli ölçüde azaltıyor. Bu da enerji dağıtım sistemimizin daha verimli çalışmasına katkı sağlıyor.

Ekonomik ve Sosyal Etki

Santralimizin başarısı, sadece ekonomik değil, aynı zamanda çevresel ve sosyal boyutlarıyla da değerlendirilmeli. Yıllık 1 milyon 862 bin dolar gelir elde ediyoruz ve bu gelir belediyemiz için önemli bir kaynak. Ancak bunun ötesinde, projemiz Avrupa Birliği'nin 2050 yılına kadar karbon nötr olma hedefiyle de tam bir uyum gösteriyor.

Santralimizde çalışan 8 hemşehrimiz, artık yenilenebilir enerji sektörünün kalifiye çalışanları haline geldiler. Bu noktada devletimizin sağladığı SGK prim teşvikleri de istihdamı desteklemede önemli rol oynuyor. KOSGEB'in %40 ila %100 arasında değişen hibe destekleri ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Programı (KKYDP) kapsamındaki teşvikler, bu tür projelerin yaygınlaşmasına büyük katkı sağlıyor.

Projenin yarattığı dolaylı etkiler de çok değerli. Elde ettiğimiz gelirle belediyemizin diğer hizmetlerini geliştiriyoruz. Çocuk parklarından sosyal yardımlara kadar birçok alanda bu geliri halkımızın hizmetine sunuyoruz. Üstelik KDV istisnası gibi mali avantajlar sayesinde, kaynaklarımızı daha verimli kullanabiliyoruz.

Zorlukları Aşma Yolculuğumuz

Her büyük projede olduğu gibi, biz de birçok zorlukla karşılaştık. Bürokrasiden teknik problemlere, finansman sorunlarından insan kaynağına kadar pek çok engel çıktı karşımıza. Ancak her zorluğu bir öğrenme fırsatına çevirdik. Ekip arkadaşlarımla birlikte sürekli çözüm odaklı bir yaklaşım benimsedik. Uluslararası örnekleri inceledik, uzmanlarla görüştük, yerel paydaşlarımızla sürekli istişare halinde olduk.

Bu süreçte öğrendiğimiz en önemli şey, iyi bir ekip çalışması ve kararlılığın üstesinden gelinemeyecek hiçbir sorun olmadığıydı. Proje yönetimi ekibimiz, her sorunu sabırla ve titizlikle ele aldı. Finansman konusunda yaratıcı çözümler geliştirdik. En önemlisi de, halkımızın desteğini her zaman yanımızda hissettik.

Geleceğe Bakış

Bu proje bana şunu öğretti: Bir belediyenin büyüklüğü, gerçekleştirebileceği projelerin büyüklüğünü belirlemez. Önemli olan vizyonunuz ve bu vizyonu gerçekleştirme kararlılığınızdır. Bayburt Belediyesi olarak biz, küçük bir Anadolu şehrinin nasıl ulusal ölçekte örnek bir projeyi hayata geçirebileceğini gösterdik.

Türkiye'nin enerji bağımsızlığı yolculuğunda, yerel yönetimler olarak üstlenmemiz gereken çok önemli sorumluluklar var. Avrupa Birliği'nin yeşil enerji konusundaki kararlı adımları ve ülkemizin bu alandaki teşvik mekanizmaları, bizlere önemli fırsatlar sunuyor. Bayburt'ta gerçekleştirdiğimiz bu proje, aslında gelecek nesillere bırakacağımız en değerli miraslardan biri. Bu vesileyle tüm belediye başkanı arkadaşlarımı, benzer projeleri hayata geçirmeye ve ülkemizin yeşil dönüşümüne katkıda bulunmaya davet ediyorum. Çünkü biliyorum ki, her bir adım, çocuklarımıza bırakacağımız daha temiz ve sürdürülebilir bir Türkiye için atılmış bir adımdır.

Yazar: Mete MEMİŞ

Bayburt Belediye Başkanı